13 augustus 2017
Dertig jaar geleden maakte mijn enige en jongere broer Freddy een eind aan zijn leven. In 2005 voegde ik nog wat gedachten toe aan een verhaal dat ik begin 1997 had geschreven. Vandaag de dag zijn mijn ouders bijna 79 en 81 jaar oud. Ze hadden besloten dat het graf van Freddy mag worden geruimd. Vreemd genoeg had ik het daar moeilijk mee, ook al ga ik er zelden naartoe. Het is voor mijn ouders vooral een praktische overweging. Ook willen ze mij niet opzadelen met eventueel stijgende kosten van de grafrechten. Freddy is naast oma Vodegel begraven die in 1965 overleed. Ook haar graf is opgeheven en inmiddels gemerkt voor opruimen. Ik begrijp het heel goed, maar heb er toch gemengde gevoelens bij. Terwijl er wellicht niets meer is om op te ruimen. Omdat alles na al die jaren helemaal is vergaan. De voorbije maanden stelde ik me voor hoe het zou voelen om bij het ruimen van Fred's graf aanwezig te zijn. En of ik, als er nog stoffelijke resten worden gevonden, iets mee naar huis zou willen nemen. Stel je eens voor, Fred's schedel in de boekenkast als boekensteun. Hij zou er smakelijk om lachen, want het is precies zijn soort humor. Bij nader inzien lijkt het me toch niet zo'n goed idee. Geen stukje skelet als souvenir, dus. En dan beland je bij de crux van het verhaal. Waarom ik me aanvankelijk tegen het opheffen van zijn graf verzette. En waarom ik er op deze ochtend wel vrede mee heb. Misschien schrijf ik daar een andere keer nog wel een stukje over.
2005
We zijn weer enkele jaren verder dan toen ik mijn verhaal over Freddy's zelfmoord op papier zette. En al geruime tijd speelt het door mijn hoofd dat ik er nog wat aan toe te voegen heb, omdat de wijze waarop ik de dingen beleef aan verandering onderhevig is. Alsof het een proces is dat zich naarmate de jaren verstrijken steeds fijner uitkristalliseert: in overeenstemming met de teneur in mijn eigen bestaan als individu, soms verbonden aan en soms helemaal los van de ingrijpende ervaringen die toen de koers bepaalden. Inmiddels zijn er negen jaar voorbij en de gevoelsmatige strekking van het verhaal zoals ik het toen schreef is in bepaalde opzichten niet langer 'actueel' voor mij. Toen ik het na lange tijd herlas, schudde ik het van me af als een oude huid, waaronder nieuwe poriën konden ademen in een hedendaags besef.
Hoe dan ook, zelfmoord is een complex en gevoelig gegeven. Elke potentiële kandidaat-zelfmoordenaar (m/v) is niet zomaar in een categorie te plaatsen. Sommigen schreeuwen 'slechts' om aandacht, vriendschap, begrip en universele liefde. Anderen gaan gebukt onder beklemmende problematiek door een onvermogen met de dagelijks realiteit om te gaan. Bij ziekte noemt men het vrijwillige euthanasie. Zelfmoord: soms is het een onomkeerbaar proces met definitieve gevolgen, soms is het een fase waaruit men gelouterd en met hernieuwde levenslust als herboren tevoorschijn komt. Er is geen standaard, er is geen blauwdruk, er is geen regel en er is geen uitzondering. Het is geen vrolijke materie om je in te verdiepen, maar wellicht noodzakelijk als je op zoek bent naar antwoorden of inzicht in de psyche van een kwetsbare of bijna door de dood overtuigde ziel: uit persoonlijke betrokkenheid of gewone medemenselijke belangstelling. Zoals je iemands zelfverkozen dood hebt te aanvaarden, zo kan het ook voorkomen dat er gewoonweg geen antwoorden zijn.
Degenen die 'achterblijven' kunnen het verwerkingsproces elk op hun eigen wijze ervaren. Er is geen handboek dat zegt hoe je met je verdriet of andere gevoelens om kan gaan, er is geen regelgeving die bepaalt hoe of wat, of voor hoelang. Freddy is nu achttien jaar dood. Hij blijft altijd een deel van mijn leven, hoe kan het ook anders als je samen opgroeit en zelfs in die laatste dagen en momenten een bepaalde rol hebt vervuld. Maar het leven gaat door, MIJN leven gaat door. En dat is een wezenlijke boodschap die ik aan elke 'achterblijver' zou willen meegeven, ook al is dat wellicht makkelijker gezegd dan gedaan. Wanneer je met een glimlach naar oude foto's kunt kijken, of in herinneringen wandelt zonder dat er zware tranen achter je netvlies branden, dan heb je deze ingrijpende gebeurtenis een goede plek in je leven gegeven. Maar de weg ernaartoe kan voor iedereen anders zijn!
klik hier voor Life Goes On
